- Толығырақ
- Автор: Администрация
Туберкулез - ежелгі жұқпалы аурулардың бірі. Роберт Кох 1882 жылы туберкулез қоздырғышын ашты және бұл жұқпалы ауру екенін дәлелдеді. XX ғасырға дейін туберкулез іс жүзінде емделмейтін болған. Туберкулез әлемдегі ең көп таралған инфекциялардың бірі. Микроскоп астындағы туберкулез микробы қатты ұлғайған кезде кішкентай таяқша тәріздес болып көрінеді, сондықтан туберкулез таяқшасы деп аталды.
Туберкулез дегеніміз не?
Туберкулез - бұл өкпе және лимфа түйіндерде ерекше қабыну өзгерістерінің пайда болуымен сипатталатын жұқпалы ауру. Туберкулез - бұл тек өкпе ауруы ғана емес, сонымен қатар адамның барлық ағзаларының - сүйектердің, бүйректердің, мидың және ми қабықтарының, терінің, көздің және басқа ағзалардың да зақымдануы. Алайда өкпе туберкулезі жиі кездеседі.
Жұқтырудың негізгі көзі - туберкулездің ашық түрімен ауыратын, яғни сыртқы ортаға микобактерияны бөлетін адам.
Туберкулез қалайша тарайды?
Туберкулез адамнан адамға ауамен таралады. Жөтелгенде, түшкіргенде немесе қырғанда өкпе туберкулезі бар адамдар ауаға туберкулез бактерияларын жаяды. Жұқтыру үшін адамға осындай бактериялардың аз ғана мөлшерін дем алуы жеткілікті. Туберкулез қоздырғышының сыртқы ортада ұзақ уақыт сақталу қабілеті бар, мысалы, микобактериялар тозаңданған, көгерген үй-жайларда адам үшін қауіпті болып қала отырып, жылдар бойы өмір сүруге қабілетті. Науқас адам жөтелгенде қақырықпен бірге, түшкіру, сөйлеген кезде қоршаған ортаға 2-6 м радиуста ауада таралатын миллиондаған микобактерияларды бөледі, олар еденге, заттарға шаңмен бірге тұнады және көптеген жылдар бойы өміршең болып қалуы мүмкін.
Туберкулез ауруына тек адамдар ғана емес, сонымен қатар малдар да шалдығады: сиыр, ешкі, бұғы, түйелер. Ауру жануардың сүті, немесе еті адам үшін жұқтыру көзі болуы мүмкін.
Науқас өмір сүретін жерде санитариялық жағдайлар мен сақтық шараларын сақтау өте маңызды.
Егер өкпе туберкулезімен ауыратын науқас барлық гигиеналық талаптарды сақтаса, онда ол айналадағыларға қауіпсіз. Өкпе туберкулезі тұқым қуаламайды. Туберкулез ауруымен ауыратын ата-аналардың балалары сау болып туады. Алайда, барлық сақтық шараларын сақтамаған жағдайда бала туберкулезді жұқтырып, ауырып қалуы мүмкін.
Туберкулез микобактериялары адам ағзасына түскен кезде ауру жұқтырылады, бірақ туберкулез ауруының дамуы әр жағдайда болмайды. Өкпе туберкулезінің ауруы иммунитет төмендеген, жеткіліксіз тамақтану, қанағаттанарлықсыз санитариялық-гигиеналық жағдайларда орын алады. Негізінен иммунитеті нашар жас балалар, жыныстық жетілу кезеңіндегі жасөспірімдер және иммунитеті төмен қарт адамдар ауырады.
Туберкулез ауруына ықпал ететін факторлар
1. Толыққанды тамақтанудың болмауы.
2. Туберкулезбен ауыратындармен тығыз, ұзақ қарым-қатынас жасау (кішкентай балаларға қысқа мерзімді қарым-қатынастың өзі жеткілікті).
3. Маскүнемдік.
4. Темекі шегу.
5. Нашақорлық.
6. Ілеспе аурулардың болуы (диабет, асқазан жарасы, өкпенің созылмалы аурулары).
Туберкулез белгілері?
1. Ұзақтығы екі аптадан асатын жөтел
2. Шаршау және әлсіздік
3. Дене салмағының төмендеуі
4. Температураның ұзақ көтерілуі
5. Түнде тершеңдік
6. Кеуде қуысындағы ауырсыну
7. Қан түкіру
Туберкулезді қалай анықтауға болады?
1. Тері туберкулин сынамасы (Манту) адамның жұқтырғанын көрсетеді.
2. Рентгенологиялық тексеру (флюорография) өкпенің зақымданғанын көрсетеді.
3. Қақырықты зерттеу жөтел кезінде бөлінетін микробтардың бар-жоғын анықтайды.
Туберкулездің алдын алу шаралары
1. Салауатты өмір салты. Бұл мақсатқа жету үшін ең жақсы жолы - күн тәртібін құру және ағзаны шынықтыру.
2. Таза ауада серуендеу, күн және су процедуралары, дене шынықтырумен айналысу, демалыс пен еңбек жүктемесінің дұрыс үйлесімі, толыққанды, дәрумендерге бай тамақтану, жеткілікті және уақтылы ұйқы, яғни дұрыс гигиеналық тәртіп адам ағзасының нығаюына ықпал етеді және оны туберкулез ауруынан қорғайды.
3. Жыл мезгіліне қарамастан, таза ауада мүмкіндігінше көбірек болу қажет, өйткені таза ауа ағзаға жақсы әсер етеді және шынығудың тамаша жолы болып табылады.
4. Жеке гигиена ережелерін сақтау: жуу құралдарын және ағынды суды пайдалана отырып, қолды, ыдыстарды жуу, тұрғын үй-жайларды ылғалды жинау және желдету, ет пен сүтті міндетті термалық өңдеу, жеке гигиеналық құралдар мен ыдыстарды пайдалану, су процедуралары — сүртіну, құю, душ.
5. Жөтел этикетін сақтау
6. Гигиеналық тәртіптің маңызды бөлімі дұрыс тамақтану болып табылады. Адам тәбетінің жоғарылауына ықпал ететін және ағзамен жақсы сіңіретін түрлі тағамдарды жеу керек. Тағам құрамына ақуыздар, майлар мен көмірсулардан басқа, міндетті түрде витаминдер мен минералды тұздар кіруі тиіс. Ақуыздар ет, сүт, сүзбе, жұмыртқада болады; көмірсулар - қант, нан, картоп, жармада. Витаминдер мен минералды тұздар негізінен жаңа піскен көкөністер мен жемістерде болады.
7. Туған кезде БЦЖ-мен міндетті түрде вакцинациялау және 6-7 жаста қайтавакцинациялау.
8. Туберкулезді дер кезінде диагностикалау.
- Толығырақ
- Автор: Администрация
❗️"САҚТАНДЫРЫЛҒАН" МӘРТЕБЕСІ СІЗГЕ БАРЛЫҚ ЖОСПАРЛЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕККЕ ҚҰҚЫҚ БЕРЕДІ
✨️ медициналық көрсеткіштер болған жағдайда ✨️ тіркелген жері бойынша емдеуші дәрігерден жолдама болған жағдайда ☝️ Мәртебе соңғы 12 айдағы тұрақты жарналар мен аударымдар болған кезде немесе жарналарды бір жыл бұрын алдын ала төлеген кезде беріледі.
- Толығырақ
- Автор: Администрация
Совершая анонимные звонки, ты попадаешь пол уголовную ответственность
- Толығырақ
- Автор: Администрация
Баршаңызды 8 Наурыз – Халықаралық әйелдер күнімен құттықтаймын!
Сіздер – ер-азаматтардың басты шабыттандырушы күші, сенімді өмірлік тірегісіздер. Сіздердің арқаларыңызда бүкіл әлем шуақ шашып, адамдар бір-біріне мейірлене түсетіндей.
Биылғы көктем сіздерге қуаныш, сәттілік, жақсылыққа үміт, бейбітшілік, шаңырақтарыңызға тыныштық пен береке ала келсін!
Әйел – әдеміліктің асыл тәжі. Әрдайым көрікті әрі сүйікті болып, бақытқа бөлене беріңіздер!
- Толығырақ
- Автор: Администрация
Жыныстық жолмен таралатын жұқпа (ЖЖБЖ) - бұл аурулар тобы, жыныстық қатынас арқылы таралатын ауру. АҚТҚ- жұқпасы – бұл ауру, адамның иммунитет жетіспеушілігін тудырған жұқпа. ЖҚТБ – адамның иммундық жүйесінің бұзылуынан пайда болған ауру. Бұл АҚТҚ-жұқпасының (терминалды) соңғы кезеңі. Қоздырғыш адамның ағзасында он жыл немесе бірнеше жылдар бойы, адам аурудың белгілерін сезінгенше өмір сүреді. Бұл кезең ішнде адам өзін сау сезінеді және бұл қоздырғышты басқа адамдарға таратады.
Әлемдік статистика!
Әрбір алтыншы адам қандай да бір жыныстық жолмен берілетін жұқпамен зардап шегеді. АҚТҚ мен өмір сүретін 9 және 10 адам жыныстық жолмен таралатын жұқпа ауруымен ауырғанын білмейді (ЖЖБЖ) – бұл топтар жыныстық жолмен берілетін байланыста жұқпаланғандар. АҚТҚ-жұқпасы – бұл ауру, адамның иммунитет жетіспеушілігін тудырған жұқпа. ЖҚТБ – адамның иммундық жүйесінің бұзылуынан пайда болған ауру.
Қоздырғыш адамның ағзасында он жыл немесе бірнеше жылдар бойы, адам аурудың белгілерін сезінгенше өмір сүреді. Бұл кезең ішнде адам өзі сау сезінеді және бұл қоздырғышты басқа адамдарға таратады.
Әлемдік статистика!
Әрбір алтыншы адам қандай да бір жыныстық жолмен берілетін жұқпамен зардап шегеді. АҚТҚ мен өмір сүретін 9 және 10 адам жыныстық жолмен таралатын жұқпа ауруымен ауырғанын білмейді (ЖЖБЖ) – бұл топтар жыныстық жолмен берілетін байланыста жұқпаланғандар.
ЖЖБЖ және АҚТҚ-дан қалай қорғануға болады?
Жұқпа сау адамының ағзасындағы барлық биологиялық сұйықтықтарында, сонымен бірге зақымдалған шырыш қабыршақтарында пайда болады. (көбінесе жыныстық мүше арқылы). Қоздырғыштар адам ағзасына мүшеқапсыз сексуалдық байланыста, немемсе залалсыздандырылмаған құралдарды қолданғанда түсуі мүмкін.
Адам ЖЖБЖ және АҚТҚ өзінің әрекеті мен қозғалыстарында жұқпаланады.
АҚТҚ және ЖЖБЖ жұқпайды:
- қол алысу, құшақтасу,сүйісу;
- клавиатура,тұрмыстық заттарда;
- жалпы заттар:ақша, кітап, § тарақандарға арналған сіркесу;
- тер, сілекей, жас, жөтел ;
- төсек орын және іш киімдер;
- жалпы ыдыстар және тамақ.
- су (жалпы бассейн, ванна, душ, дәретхана, туалетом)
ЖЖБЖ және АҚТҚ –мен жұқпаланбау үшін не істеу керек?
- кездейсоқ жыныстық қатынастан аулақ болыңыз;
- егер серіктесіңізге немесе сексуалдық тәртіпке сенімді болмасаңыз үнемі мүшеқапты қолданыңыз;
- жалпы инемен, , татуировка жасайтын құралдар, пирсинг, маникюр, педикюр, қырыну құралдарымен қолданбаңыз;
- нашақорлық заттарды қолданбаңыз.
АҚТҚ-ға тексеріс анонимді және тегін түрде кез-келген емдеу-алдын алу мекемелерінде өтуге болады.
- Толығырақ
- Автор: Администрация
АЛДЫМЕН АЗҒАНА СТАТИСТИКАДАН БАСТАЙЫҚ
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы сарапшыларының дерегі бойынша ДДСҰ-ның Еуропалық өңірінде, оған Қазақстан да кіреді, кәмелетке толмағандардың 29%-ы артық салмақты немесе семіздікке шалдыққан.
ҚР ДСМ ҰҚДСО деректеріне сүйенсек, соңғы зерттеулер (2020 ж.) нәтижесіне сәйкес Қазақстандағы балалардың 20,6 %-да артық салмақ пен семіздік анықталған. Сонымен қатар бұл мәселенің ұлдар арасында таралуы қыздарға (17,6%) қарағанда жоғары болды (23,6%). Ауылдық жерлердегі балалармен (17,5%) салыстырғанда қалада тұратын балалар арасында артық салмақты немесе семіздікке шалдыққандары (23,1%) анағұрлым көп болғаны байқалды. Бұл артық тамақтанумен бірге, аз қозғалысты өмір салты артық салмақ пен семіздіктің себептерінің бірі болып табылатынын көрсетеді.
СЕБЕПТЕРІ ТУРАЛЫ
Сарапшылардың есептеуі бойынша 98% жағдайда семіздіктің себебі дұрыс емес өмір салтында, төмен физикалық белсенділікте және дұрыс тамақтанбауда/артық тамақтануда жатыр. Қалған 2% зат алмасу бұзылуларына, эндокриндік патологияға, белгілі бір дәрілерді ұзақ уақыт қабылдауға (гормондық препараттар, антидепрессанттар) және тұқым қуалайтын факторға байланысты.
Бұл проблемада интернет пен гаджеттердің рөлін асыра бағалау қиын. Балалар компьютер, теледидар алдында, қолдарында смартфондармен ұзақ уақыт қимылсыз отырумен қатар, зиянды өнімдердің агрессивті жарнамасына да ұшырайды.
Белгілі болғандай, балалар мен жасөспірімдерге фаст-фуд, кондитерлік өнімдер мен тәтті газдалған сусындардың коммерциялық жарнамалары қатты әсер етеді. Қайта өңделген жоғары калориялы тағамдардың бұл санаты құрамында қант, тұз және май көп, сонымен қатар биологиялық құндылығы өте төмен, өйткені өңдеу барысында олар баланың денесінің қалыпты өсуі мен дамуы үшін өте қажет дәрумендер, тағамдық талшықтар мен басқа да пайдалы биологиялық белсенді заттардан айырылады.
Артық салмақ қосудың негізгі себебі – қарапайым, яғни жылдам көмірсулар мен майлардың (нан-тоқаш өнімдері, тәттілер, десерттер, тәтті газдалған сусындар, фаст-фуд, қуырылған тағамдар) басым болуынан, рационның калориялық мөлшері дененің энергия қажеттілігінен асып түседі, яғни энергетикалық теңгерімсіздік.
САЛДАРЫ ТУРАЛЫ
Артық салмақ пен семіздік денсаулықтың елеусіз проблемаларынан бастап күрделі проблемаларына әкелуі мүмкін:
· асқазан-ішек жолдарының аурулары (іш қату, диарея, гастрит, холецистит, панкреатит және т.б.);
· жүрек-қантамыр жүйесі жұмысындағы бұзылыстар;
· 2 типті қантты диабет;
· жыныстық дамудың бұзылуы;
· эндокриндік және метаболизмдік бұзылыстар;
· тірек-қимыл аппаратындағы бұзылыстар (артроз және т.б.)
· психологиялық бұзылулар (өзін-өзі бағалау проблемасы, комплекстердің дамуы, сыныптастарының мазақ етуі...)
· ұйқы апноэсі, булимия және т.б.;
АЛДЫН АЛУ
Ата-ананың міндеті – бала үшін ерте жастан бастап дұрыс тамақтану мен физикалық белсенділік тәртібін ұйымдастыру.
1. Балаларыңызда дұрыс тамақтану әдетін қалыптастырыңыз!
· тұтынылатын қант мөлшерін азайту арқылы рационның калориясын шектеу (тәтті, кондитерлік өнімдер, газдалған тәтті сусындарды тұтынбау, бала кезінен су ішуге үйрету);
· фаст-фуд, шұжық, шұжықша, консервілерді шектеу;
· рационға майсыз ет, балық, табиғи сүт өнімдерін қосу;
· жемістер мен көкөністер, бұршақтар, тұтас дәнді және жаңғақтарды көбірек тұтыну.
Маңызды!
· жемістер, көкөністер мен су әрдайым балалардың көз алдында болуы керек!
· теледидар, компьютер, смартфон немесе басқа гаджеттердің алдында тамақ ішуге рұқсат бермеу керек!
· тағам мөлшерін азайту қажет (кішірек табақшаларды пайдалану).
2. Жастайынан баланың қимыл-қозғалысқа деген сүйіспеншілігін оятыңыз.
· Үлкен салмақпен (4кг>) туылған балалар толықтыққа бейім болады;
· Нәрестелермен дене шынықтыру, гимнастика жасап, бассейнге баруға болады (бассейнге 2-3 айдан бастап баруға болады);
· Мүмкіндігінше таза ауада көбірек серуендеңіз;
· Балалармен бірге таза ауада ойындар ойнаңыз;
· Баланы мектепке дейінгі жастан бастап спорт секциясына (балаға ұнайтын спорт түріне) беріңіз;
· Күнделікті дене белсенділігінің уақыты кемінде бір сағат болуы керек;
· Мектеп жұмысынан тыс кезінде экран алдындағы (компьютер, теледидар және мобильді құрылғылар) уақытты күніне екі сағаттан аспайтын етіп шектеңіз;
· Балалардың ұйқы режимін қатаң сақтаңыз! Артық салмақ балалар мен ересектерде ұйқының жеткіліксіздігімен байланысты екендігі дәлелденген. Орташа алғанда, балалар кем дегенде 9 сағат ұйықтауы керек.
ЕСІҢІЗДЕ БОЛСЫН!
Ата-аналар өз балаларына салауатты өмір салтын ұстанудың үлгісі болуы керек! Бүкіл отбасы үшін салауатты өмір салтын ұйымдастыра отырып, өзіңіздің және балаларыңыздың денсаулығында проблема пайда болуының алдын аласыз.
